Zapobieganie chorobom zależnym od zakażenia HPV – aspekty kliniczne i ekonomiczne stosowania szczepień profilaktycznych
Tomasz Macioch1, Maciej Niewada2, Waldemar Wierzba3, Mariusz Bidziński4, Stanisław Radowicki3
Rak szyjki macicy stanowi jedną z najczęstszych przyczyn zgonów z powodu chorób nowotworowych wśród kobiet. Według danych Krajowego Rejestru Nowotworów w 2007 roku zarejestrowano w Polsce ponad 3400 zachorowań na nowotwory szyjki macicy, a ponad 1900 kobiet zmarło z tego powodu. Rak szyjki macicy dotyczy w przeważającej mierze kobiet w wieku produkcyjnym i stanowi istotny problem zdrowotny, społeczny oraz ekonomiczny. Głównym czynnikiem odpowiedzialnym za rozwój raka szyjki macicy są onkogenne typy wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) 16 i 18. Niskoonkogenne typy HPV 6 i 11 odpowiadają za powstawanie brodawek narządów moczowo-płciowych, zmian bez cech nowotworzenia, będących uciążliwą chorobą, obniżającą jakość życia i znacznie obciążającą budżet ochrony zdrowia. Podstawową metodą profilaktyki wtórnej zakażeń HPV jest skryning cytologiczny. Jego prowadzenie jest konieczne, choć badanie to nie jest specyficzne. Szczepienia profilaktyczne stanowią jedyną skuteczną metodę profilaktyki pierwotnej chorób związanych z zakażeniami HPV. Obecnie są zarejestrowane dwie szczepionki: czterowalentna szczepionka Silgard® przeciw HPV 6, 11, 16, 18 oraz dwuwalentna szczepionka Cervarix® przeciw HPV 16, 18. Największe korzyści zdrowotne i społeczne przynoszą równoległe działania profilaktyki pierwotnej, polegającej na upowszechnieniu szczepień przeciwko HPV, oraz wtórnej, obejmującej regularne badania cytologiczne. Analizy ekonomiczne wykazały, że szczepienie przeciwko HPV 12-letnich dziewczynek jest efektywne kosztowo w porównaniu ze strategią uwzględniającą jedynie skryning cytologiczny. W polskiej adaptacji modelu ekonomicznego dla rutynowego programu szczepień przeciwko zakażeniom HPV 6, 11, 16 i 18 za pomocą szczepionki czterowalentnej Silgard® oszacowano wartość zyskania jednego roku życia w pełnym zdrowiu (quality adjusted life year, QALY) na 17 987 PLN, co wskazuje na wysoką opłacalność programu szczepień przeciw HPV w Polsce.