Cel pracy: Celem pracy była analiza czynników prognostycznych w grupie obejmującej 160 chorych na raka sromu, poddanych pierwszorazowemu leczeniu chirurgicznemu w krakowskim Oddziale Centrum Onkologii – Instytutu im. M. Skłodowskiej-Curie, ze szczególnym uwzględnieniem wartości prognostycznej klasyfikacji zaawansowania raka sromu według FIGO 2009. Materiał i metody: Dokonano analizy materiału klinicznego obejmującego chore na inwazyjnego raka sromu, leczone pierwotnie chirurgicznie w krakowskim Oddziale Centrum Onkologii – Instytutu w latach 1985–2009. U 6 (3,8%) pacjentek wykonano częściowe wycięcie sromu i limfadenektomię jednostronną, u 65 (40,6%) – całkowite wycięcie sromu i limfadenektomię jednostronną, a u 89 (55,6%) – całkowite wycięcie sromu i limfadenektomię obustronną. Prawdopodobieństwo przeżycia oszacowano metodą Kaplana i Meiera, a w celu oceny wpływu wybranych czynników na przeżycia chorych posłużono się modelem proporcjonalnego hazardu Coxa. Wyniki: Średni czas obserwacji wyniósł 9 lat (zakres 0,6–23 lat). Odsetek 5-letnich przeżyć całkowitych wynosił 45,6%. W analizie wieloczynnikowej chore z przerzutami w pachwinowych węzłach chłonnych cechowały się ponad 15-krotnie większym ryzykiem zgonu niż chore bez przerzutów. Zastosowanie klasyfikacji FIGO z 2009 roku pogorszyło w analizie jednoczynnikowej wyniki leczenia w stopniu IB w porównaniu z klasyfikacją z roku 1988; 5-letnie przeżycia wyniosły odpowiednio 69% i 88%. Nie stwierdzono różnic w wynikach leczenia w pozostałych stopniach zaawansowania według obu klasyfikacji. Wnioski: Jedynym niezależnym czynnikiem prognostycznym co do 5-letnich przeżyć całkowitych był stan mikroskopowy regionalnych węzłów chłonnych.

Cel: Głównym celem niniejszej pracy było uzyskanie od pacjentek z rakiem endometrium opinii na temat jakości informacji przekazanych im przed operacją. Dodatkowym celem było skorelowanie tych opinii z czynnikami socjodemograficznymi. Materiał i metody: Prospektywnym badaniem kohortowym objęto 123 chore z rakiem endometrium potwierdzonym w badaniu histopatologicznym, leczone operacyjnie w Klinice Ginekologii i Położnictwa w Rzeszowie w latach 2012–2014. W badaniu zastosowano kwestionariusze EORTC QLQ-C30 i QLQ-INFO25 wypełniane przed wypisem z oddziału. W analizie statystycznej za pomocą analizy korelacji rang oceniono wpływ czynników mających charakter porządkowy. W przypadku czynników o charakterze nominalnym wyliczano wartości średnie i wartości środkowe w porównywanych grupach, a następnie za pomocą testu Kruskala–Wallisa lub testu Manna–Whitneya oceniano różnicę w rozkładzie miar jakości informacji w tych grupach. Wyniki: Z danych uzyskanych od pacjentek, które wypełniły moduł INFO25, wynika, że najwięcej informacji otrzymały one na temat badań (60,3%) i choroby (55%), mniej dowiedziały się o leczeniu (43,4%), a najmniej o jego kontynuacji (28,5%). Chore oceniły najwyżej przydatność informacji (64,5%). Ogólna jakość ich życia wynosiła 55 ± 22. Wykazano niską korelację między oceną informacji a jakością życia. Z lepszą oceną uzyskanych informacji wiązały się młodszy wiek, wyższy poziom wykształcenia i bycie w związku partnerskim. Wnioski: Ocena jakości informacji przekazywanych w okresie przedoperacyjnym jest uzależniona od indywidualnych cech odbiorcy, co należy uwzględnić w procesie informowania. Ponadto należy zwrócić większą uwagę na przekazywanie informacji odnośnie do zasad leczenia i jego kontynuacji.

Celem pracy była ocena kliniczno-patologicznych cech endometrioidalnego raka błony śluzowej trzonu macicy w stadium I–II według klasyfikacji Międzynarodowej Federacji Ginekologii i Położnictwa (International Federation of Gynecology and Obstetrics, FIGO) w jednym ośrodku oraz podkreślenie czynników wpływających na wznowę choroby. Materiał i metody: W pracy wybrano kilka kliniczno-patologicznych czynników, takich jak wiek, wzrost, masa ciała, wskaźnik masy ciała, wartość antygenu nowotworowego CA-125, stopień w klasyfikacji FIGO, inwazja myometrium, inwazja przestrzeni limfatycznej, status receptorów estrogenowych/progesteronowych, a także radioterapia lub chemioterapia adiuwantowa. W celu oceny wszystkich cech kliniczno-patologicznych związanych z ryzykiem nawrotu choroby zastosowano jednoi wieloczynnikowy model proporcjonalnego ryzyka Coxa oraz analizę metodą Kaplana–Meiera. Wyniki: Mediana wieku wynosiła 55,05 roku, a mediana czasu obserwacji – 35 miesięcy. Nawrót choroby odnotowano u 11 chorych (11%): przerzuty odległe w 3, a wznowę miejscową w 8 przypadkach. W analizie jednoczynnikowej z nawrotem choroby powiązane były stopień złośliwości guza (P = 0,0045) oraz inwazja przestrzeni limfatycznej (P = 0,0374). Analiza wieloczynnikowa wykazała związek między każdym rodzajem nawrotu a inwazją przestrzeni limfatycznej (współczynnik ryzyka – hazard ratio, HR, 6,308; 95% przedział ufności CI 1,851–11,484). Wnioski: Wyniki niniejszego badania wskazują, że obecność inwazji przestrzeni limfatycznej jest ważnym czynnikiem nawrotu wczesnego raka endometrium. Można zatem rozważyć zastosowanie adiuwantowej chemioterapii u chorych na raka endometrium we wczesnym stopniu zaawansowania z inwazją przestrzeni limfatycznej.

Cel: Nowotwory kobiecych narządów płciowych stanowią istotne obciążenie zdrowotne, społeczne i ekonomiczne na całym świecie. W krajach o niskich dochodach, w szczególności w Mozambiku, brak jest zarówno dostępnych danych, jak i skutecznych strategii walki z tymi chorobami. Celem badania było prześledzenie profilu epidemiologicznego nowotworów ginekologicznych w latach 2010–2014 w mieście Beira w Mozambiku. Metoda: Autorzy dokonali retrospektywnego przeglądu rejestrów medycznych Oddziału Patologii Szpitala Centralnego w Beirze w celu wyodrębnienia wszystkich przypadków nowotworów kobiecych narządów płciowych odnotowanych w okresie od stycznia 2010 do grudnia 2014 roku. Wyniki: W większości przypadków (43,4%) rozpoznane u kobiet nowotwory dotyczyły narządów rodnych, przy czym rak szyjki macicy był zdecydowanie najczęściej odnotowywanym nowotworem w każdym roku (od 86,7% w 2013 do 93,3% w 2014 roku). Wniosek: Podobnie jak w wielu krajach o niskich dochodach, również w Mozambiku dostęp do programów przesiewowych nowotworów narządów rodnych jest ograniczony – niezbędne jest pilne podjęcie działań prewencyjnych.

Guzy przydatków występują u kobiet w różnym wieku, zarówno przed menopauzą, jak i po niej. Zdecydowana większość z nich ma charakter łagodny i jest rozpoznawana przypadkowo. Część zmian przydatków budzi jednak wątpliwości diagnostyczno-kliniczne co do charakteru zmiany (łagodna czy złośliwa). Właściwe rozpoznanie przedoperacyjne warunkuje odpowiednie postępowanie w odniesieniu zarówno do zakresu i techniki operacji, jak i ośrodka wykonującego daną procedurę medyczną (ośrodek ginekologii onkologicznej/oddział ginekologiczny). W wielośrodkowych badaniach dotyczących diagnostyki guzów przydatków analizowane są różne metody obrazowania, z których każda cechuje się odpowiednim poziomem czułości i specyficzności. Prace międzynarodowych grup, w tym grupy IOTA, wskazują na możliwość zastosowania różnych schematów diagnostycznych, opartych na ocenie obrazów ultrasonograficznych (model prostych reguł), złożonych modelach matematycznych (LR1, LR2), markerach biochemicznych (ROMA, ROCA, OVERA) czy wreszcie skojarzeniu danych klinicznych, markerów biochemicznych i cech ultrasonograficznych (ADNEX, RMI). Wszystkie te schematy mają na celu diagnostykę różnicową guzów i ustalenie przynależności do grup niskiego, pośredniego i wysokiego ryzyka. Dzięki takiemu postępowaniu nawet przy braku możliwości oceny dokonanej przez eksperta możliwa staje się właściwa kwalifikacja pacjentek, co z kolei optymalizuje jakość zapewnianej im opieki medycznej. Niniejsza praca ma charakter poglądowy i prezentuje dostępne metody diagnostyki obrazowej guzów przydatków, oparte na ultrasonografii, markerach biochemicznych oraz złożonych modelach matematycznych. Przedstawia również nowe propozycje schematów diagnostycznych guzów przydatków, oparte na wynikach najnowszych opracowań naukowych i wytycznych towarzystw ginekologów i położników. Mogą one być pomocne w codziennej praktyce lekarzy ginekologów w przedoperacyjnej klasyfikacji guzów jako prawdopodobnie łagodnych lub wysokiego ryzyka onkologicznego.

W pracy opisano postępowanie terapeutyczne standardowo stosowane u chorych na raka jajnika, oparte m.in. na rekomendacjach Polskiego Towarzystwa Ginekologii Onkologicznej. Terapia obejmuje postępowanie operacyjne i systemowe leczenie cytostatykami (standardowo: pochodnymi platyny i paklitakselu w pierwszej linii leczenia). Istotnym elementem leczenia operacyjnego jest całkowita, ewentualnie optymalna cytoredukcja. Również odpowiedź na pierwszą linię adiuwantowej chemioterapii stanowi ważny czynnik prognostyczny. Podawanie bewacyzumabu w pierwszej linii leczenia chemicznego i w platynowrażliwym nawrotowym raku jajnika jest skutecznym sposobem terapii. U pacjentek ze wznową (w czasie 6–12 miesięcy po pierwszej linii chemioterapii) raka jajnika – częściowo platynowrażliwego – skutecznym lekiem okazała się trabektedyna (Yondelis). Stosowana z pegylowaną liposomalną doksorubicyną, wydłużyła znamiennie czas wolny od progresji (9,2 vs 7,2 miesięca, p = 0,017) w stosunku do stosowanej wyłącznie liposomalnej doksorubicyny. Wykazano też wydłużenie całkowitego przeżycia (22,4 vs 18,9 miesiąca, p = 0,835), choć statystycznie różnica nie była znamienna. Zaletami trabektedyny stosowanej we wznowie raka jajnika są zwiększenie wrażliwości guza na preparaty platyny oraz niska toksyczność.